Bulgaristan Bilimler Akademisine bağlı etnoloji enstitüsü ve etnografya müzesince ortaklaşa yürütülen ve Başmüftülük tarafından desteklenen "Bulgaristan Müslümanlarına Ait Kültürel Mirasın Keşfi (1920-1950)" adlı ilmî proje çalışması Ekim 2022 itibariyle nihayete erdi. İlgili proje Lizbet Rausing ve Pitır Bolduin'in kurduğu Britanya kütüphanesi ve Arkadia vakfının "Tehlikeye maruz kalan arşivler" programına verdikleri finansal destekle gerçekleştirilmiştir.  

Dr. Yelis Erolova başkanlığında bir gurup bilim adamı Sofya'da Başmüftülüğe ait arşivin irdelenmesi sonucunda 19. Yüzyıl Bulgaristan müslümanlarının kültürünü yansıtan el yazma eserler ve görsel materyaller gün ışığına çıkartıldı. Bazı araştırmalar taşrada da yürütüldü. 

Yapılan kapsamlı çalışmalar sayesinde osmanlıca, arapça, farsça, romence ve türkçe el yazma eserler ve evraklar heba olmaktan kurtarıldı. Aynı şekilde Sofya, Vidin, Şumnu, Balçık ve Razgrad ilinin Yasenovets köyünde bulunup da Köstendil, Belogratçik, Montana, Plevne ve Rusçuk şehirleri hakkında bilgi içeren kitaplar da koruma altına alındı. 

Günyüzüne çıkarılan belgelerin konuları muhteliftir. Örneğin; eğitim, teoloji, edebiyat, yönetim, nikâh-talâk meseleleri, yazışma, aile durumlarıyla ilgili fetvalar, vakıf malları, mutfak kültürü ve kötü güçlerden korunma duaları gibi konular bulunan evraklar arasındadır.

Materyaller bulgarca ve ingilizceye tercüme edilmiştir. Etnografya müzesinin dijital hesabına 1088 dosya arşivlenerek Başmüftülüğe de bir örnek teslim edilmiştir.

Yapılan çalışmalar Britanya kütüphanesinin "Tehlikeye mâruz kalan arşivler" web sitesinden görülebilir. https://eap.bl.uk/project/EAP1392.

İlgili proje pilot uygulama olmakla birlikte Bulgaristan müslümanlarına ait bilinmeyen kültürel mirasın daha etraflı araştırılması, popülarize edilmesi ve gelecek nesillere aktarılabilmesi adına atılan ilk adımdır.


© Müslümanlar diyaneti. Tüm haklar saklıdır.