Jijevo köyü Müslümanları “Hristiyanlaştırma’’ ve orada ki katliyamın 106. yıl dönümünü andılar 

“Geldiler, köy halkını meydana topladılar ve sordular: “Neden siz vaftiz olmuyorsunuz bre, onlar... bunlar...’’ “Aman – zaman!’’ - biz tedirgin, dua ediyoruz, dizlerimizin üstüne çökmüş yalvarıyoruz. - Dinimize, imanımıza dokunmayın!

...

Hele bir dönem bizleri camilerden ikişer ikişer çıkarıyorlar ve Feyzi Çauş’un evine götürüyorlar. Büyük ev. Orada, yukarıda ki odalarda bizleri dövüyorlar ve ondan sonra da bizleri alt katta ki depoya atıyorlar. Dayak, dayak... Göz yaşları, dayak, ağır zulüm... Kimilerinin kolu, kimilerinin ayağı, kimilerinin başı – sızlıyor ve can çekişiyor. Fakir.

Sonra insanları tekrardan depo odalarından çıkartıp, yukarıda ki odalara götürüyorlar. Yine ikişer ikişer. Ve giden artık geri dönmüyor. Sadece sesini duyuyoruz: “Oooo!’’ - ve böylece sessizliğe doğru.

Biz ise yarı canlı, yarı ölü bir şekilde aşağıdan dinliyoruz.

Bir ara yukarı baktığımızda, tahtaların aralarından kan damlıyordu... Anladık biz – yukarıda kötü şeyler oluyor, yukarıda doruyorlar.

Bir odayı katledilenlerle doldurduktan sonra, diğerine geçiyorlar, diğerine...

Ev büyük...

Sıra bana geldi – beni de yukarı bıçağın altına götürme sırası... Ve cellat bana bakıyor bu kadar genç ve soruyor – evlimiyim. Yalan söyledim ona ve değilim dedim. “Ama doğru söyle!’’, “Doğru!’’ O zaman beni bıraktılar ve ben kaçtım...

...

Bu soğuk kış günlerinde ne kadar insan, ne kadar çocuk çürüdü – bir Allah bilir.

...

O zamandan bu zamana bizim Jijevo eskimiş dökük evler, içinde yaşanan evlerden daha fazla. İnsanlar çok azaldı. O zamandan beri bağlarımız ıssızlaştı, evlerimiz ıssızlaştı... Evet genç... Kötüydü... Çirkindi... Geri dönmesin!...’’

(Georgi Bojinovun yazdığı “Dikçam ormanının dibinde’’ (1960) eserinden alınmıştır. Yukarıda ki konuşma yazar ve İslam adında yaşlı bir Jijevo köylüsü ile yapılan bir konuşma. Bu görüşme köydeki olaylardan yaklaşık 50 sene sonra gerçekleşmiştir.)

Her yıl olduğu gibi bu yılda 1913 yılında Blagoevgrad bölgesinde bulunan Jijevo köyünde gerçekleşen trajik olayların sene-i devriyesinde anma töreni düzenlendi. Bu yıl ki program, 106 sene önce “Hristiyanlaştırma’’ adı altında ki zulümde şehit olan Müslümanlar için yapılan dua ile başladı ve hemen ardından köy halkının vermiş olduğu kurban ile devam etti.

Etkinliğin resmi misafirleri arasında Blagoevgrad Bölge Müftüsü Aydın Muhammed ve Pazardjik Bölge Müftüsü Salih Abdullah oldu. Katılanlar arasında iki bölge müftülüklerinde ki çalışanlar, imamlar ve bölge halkı vardı.

Resmi misafirlerimizden Muhammed ve Abdullah programda yer aldılar. Kendileri bu denli zor zamanlar da – bundan yaklaşık bir asır öncesinden, müslümanların nasıl bir haleti ruhiye (ruh hali) içerisinde bulunmaları gerektiği ve ne gibi tepkiler vermeleri gerektiği hakkında anlatım yaptılar. O zaman Müslümanları zorla Hristiyan yapıyorlarmış, zorla isimlerini Bulgarca’ya değiştiriyorlarmış ve halk tarafından karşı çıkıldığında, 17 Şubat 1913 tarihinde köyde 250 erkek çocuk ve yetişkin erkek katliamı yapılmıştır.

Yazar: L. Çauşeva

Çeviri: Meliha Musa